Դեմավենդ լեռ

Դեմավենդ լեռ անվանում են նաև Դամավանդ, այն Իրանի ամենաբարձր լեռնագագաթն է և աշխարհի ամենահայտնի հրաբուխներից մեկը: Այն գտնվում է երկրի կենտրոնական մասում ՝ Ալբորզ Լեռնային համակարգում, Թեհրանից հյուսիս-արևելք։ Լեռան բարձրությունը 5610 մետր է, ինչը այն դարձնում է ոչ միայն Իրանի ամենաբարձր կետը, այլև Ասիայի ամենաբարձր հրաբխային լեռնագագաթը:

Աշխարհագրական առանձնահատկություններ

Դեմավենդը ակտիվ հրաբուխ է, Չնայած այս պահին նրա ժայթքումները շատ հազվադեպ են: Հրաբուխը դասական կոնաձև խառնարան է ՝ անցյալում հնարավոր ժայթքումներով։  Լեռան վրա կան մի քանի սառցադաշտեր, հատկապես վերին մասում, որտեղ նրանք սնվում են ձյունով և անձրևներով, ինչպես նաև նախալեռներում կան տաք աղբյուրներ և ջերմային գոտիներ: Հրաբուխն ունի տարբերակիչ առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են զառիթափ լանջերը և խիտ անտառները լեռան ստորին մասերում:

Պատմական և մշակութային նշանակություն

Դեմավենդ լեռը կարևոր տեղ է զբաղեցնում Իրանի մշակույթի և դիցաբանության մեջ։  Այն կապված է հին հունական դիցաբանության հետ, որտեղ Դեմավենդը համարվում է այն վայրը, որտեղ շղթայված էր Զուխակը (պարսկական դիցաբանության մեջ ՝ բռնակալ թագավոր ՝ վիշապագլուխներով), ըստ լեգենդի, որը հիշատակվում է "Շահնամում" ՝ պարսկական մեծ պոեմում։ Նաև լեռը իրանական մշակույթում ուժի և անհնազանդության խորհրդանիշ է: Բացի այդ, Դեմավենդը հաճախ հայտնվում է իրանական գրականության, պոեզիայի և երաժշտության մեջ: Ժամանակակից Իրանում լեռը ազգային հպարտության և բնական հարստության կարևոր խորհրդանիշ է։ 

Էկոլոգիա

Դեմավենդի լանջերը բազմազան են բուսականության և էկոհամակարգերի առումով։ Լեռան ստորին մասում աճում են խիտ անտառներ, որոնք բաղկացած են փշատերև և սաղարթավոր ծառերից, իսկ վերին մասում ՝ ալպյան մարգագետիններ: Ավելի մեծ բարձրություններում, որտեղ կլիման ավելի կոշտ է, բուսական աշխարհը դառնում է սակավ, բայց լեռը դեռ գրավում է մի շարք կենդանիներ, ինչպիսիք են այծերը, վայրի խոզերը և տարբեր տեսակի գիշատիչներ:

Վերելք Դեմավենդ

Դեմավենդ լեռը հայտնի նպատակ է լեռնագնացների և տուրիզմի սիրահարների համար: Չնայած այն հանգամանքին, որ այն բարձրանալը չի պահանջում բարդ տեխնիկական հմտություններ, այն դեռ կապված է որոշակի դժվարություններով։  Լեռնագնացները ավելի հաճախ օգտագործում են հանրաճանաչ երթուղին Հյուսիսային լանջով ՝ սկսած Ռեյ քաղաքից, որը գտնվում է Թեհրանից 60 կմ հեռավորության վրա: Դեպի գագաթ տանող ճանապարհը սովորաբար տևում է մի քանի օր, և երթուղին անցնում է մի շարք բնական փոփոխական զոնաներով ՝ խիտ անտառներից մինչև ալպյան մարգագետիններ և ձյան դաշտեր:  Այնուամենայնիվ, բարձրություն հավաքելիս անհրաժեշտ է պատրաստ լինել, թթվածնի ցածր մակարդակին և ծայրահեղ ցրտին։ Դեմավենդի հիմնական երթուղիներն անցնում են այն ճանապարհով, որտեղ լեռնագնացները կարող են կանգ առնել բազային ճամբարներում, ինչը օգնում է աստիճանաբար ընտելանալ բարձրությանը: Ակնկալվում է, որ վերելքը հեշտ չի լինի, հատկապես 5000 մետրից բարձր, որտեղ ջերմաստիճանը կարող է շատ ցածր լինել:

Հրաբխային գործունեություն

Չնայած Դեմավենդը համարվում է ակտիվ հրաբուխ, նրա վերջին ժայթքումները գրանցվել են ավելի քան հազար տարի առաջ: Այնուամենայնիվ, հրաբուխը դեռևս պոտենցիալ սպառնալիք է ներկայացնում, և դրա գործունեությունը մանրակրկիտ վերահսկվում է մասնագետների կողմից:

Զբոսաշրջություն և տեսարժան վայրեր

Լեռնագնացությունից բացի, Դեմավենդ գրավում է զբոսաշրջիկներին ովքեր հետաքրքրված են Իրանի բնությամբ և մշակույթով: Դեմավենդի շրջակայքը հարուստ է պատմական և բնական տեսարժան վայրերով, ինչպիսիք են ջերմային աղբյուրները, հին գյուղերը և արգելոցները: Դեմավենդ լեռը ոչ միայն Իրանի ազգային խորհրդանիշն է, այլև հայտնի վայր բնության սիրահարների, լեռնագնացների և նրանց համար, ովքեր ցանկանում են բարձրությունից վայելել բացվող անհավանական տեսարանները: