Կիրանցի վանք

Մշակութային կոթողներ

Կիրանցի Վանք հուշարձանախումբը գտնվում է Հայաստանի Տավուշի մարզում, Կիրանց (նախկին Գետաշեն) գյուղից մոտ 12 կմ արևմուտք, համանուն վտակի ձախ ափին: Բաղկացած է երեք եկեղեցուց, գավիթ - սրահներից, սեղանատնից, բնակելի և օժանդակ շինություններից: Վանքը պարսպապատ է: Համարյա բոլոր վանքապատկան կառույցները աղյուսաշեն են (քարից են որմնախարիսխները, ծածկասալերը, առանձին մանրամասերը) և այդ տեսանկյունից Կիրանց վանքը հայկական միջնադարյան ճարտարապետության եզակի հուշարձաններից է: Ըստ ծավալատարածական ձևերի, գեղարվեստական հարդարանքի` վանքը թվագրվում է XIII դ.:

Գլխավոր եկեղեցի - հատակագծում քառանկյուն, հորինվածքով գմբեթավոր, մեկ զույգ մույթերով, կիսաշրջանաձև արևելյան խորանով և զույգ երկհարկ ավանդատներով կառույց է: Ութանիստ բարձր թմբուկի նիստերը ծածկված են աստղի և շեղանկյուն ձևերի ջնարակված սալիկներով: Սրածայր վեղարով պսակված գմբեթը կրում են սլաքաձև կամարներով միացված մույթեր և ութ որմնամույթեր: Եկեղեցու պատերը ներսից սվաղված են կրաշաղախով, հարդարված են վրացատառ և հունատառ մակագրություններ ունեցող որմնանկարներով, ինչը վկայում է վանքի պատկանելությունը հայ քաղկեդոնականներին: Կամարակապ լայն բացվածքով գավիթ-սրահները տեղադրված են արևմտյան և հարավային բուսական և երկրաչափական զարդաքանդակներով հարդարված մուտքերի առջև: Գլխավոր եկեղեցու հյուսիսային և հարավային կողմերին կից գտնվում են ավելի փոքր չափերի, միանավ դահլիճի տիպի մյուս երկու եկեղեցիները:

Սեղանատուն - գտնվում է հուշարձանախմբից արևմուտք: Կառուցված է կիսամշակ բազալտից, հորինվածքով թաղածածկ, երեք թաղակիր կամարներով դահլիճի տիպի է, որի ներսի որմերը գլխավոր եկեղեցու նման սվաղված են կրաշաղախով և ծածկված որմնանկարներով: Սեղանատան արևմտյան կողմում գտնվում են վանքապատկան մի քանի թաղակապ սենյակներ: Պահպանվել են նաև միաբանության խցերի մնացորդներ, գերեզմանատունը, կամարակապ մեծ դարպասով վանքի պարիսպը:

Հոդվածը hatis.am կայքի սեփականությունն է և առանց գրավոր թույլտվության արգելվում է հրապարակել: Հոդվածի մասնակի կամ ամբողջական հրապարակումը կարող է իրականացվել միայն նշելով հոդվածի սկզբնաղբյուրը կամ ակտիվ հղում անելով կայքին։